Czym jest jaskra?
Jaskra to schorzenie oczu, które nie leczone doprowadza do uszkodzenia i zaniku nerwu wzrokowego, a w efekcie nieodwracalnej ślepoty. Jeśli należysz do grupy ryzyka zachorowania na jaskrę – wykonuj specjalistyczne badania diagnostyczne raz w roku.
Jaskra to choroba nerwu wzrokowego, która polega na jego postępującym zaniku (tzw. neuropatia jaskrowa).
Zmiany zanikowe w nerwie wzrokowym są nieodwracalne i bez leczenia powodują stopniowo pogłębiającą się utratę wzroku.
Rodzaje jaskry
- jaskra pierwotna albo wtórna otwartego kąta,
- jaskra pierwotnie albo wtórnie zamkniętego kąta
Rozpoznanie typu jaskry decyduje o wyborze metody leczenia.
Na jaskrę cierpi ponad 70 milionów ludzi na świecie i ponad 6 milionów jest z tego powodu niewidomych. Jeszcze nie do końca wyjaśnione są przyczyny powstawania wszystkich postaci tej choroby.
Istnieje bowiem jaskra wrodzona, dziecięca, młodzieńcza, jaskra ludzi dorosłych, jaskra wtórna w przebiegu innych chorób oczu.
Zwykle tym postaciom jaskry towarzyszy podwyższenie ciśnienia w oku. Wszystkie rozpoczynają się od ubytków w polu widzenia, a kończą na całkowitym zaniku nerwu wzrokowego i ślepocie.
W zależności od budowy przedniego odcinka oka (kąta przesączania) jaskra dzieli się na: jaskrę z otwartym i jaskrę z zamykającym się kątem przesączania.
Jaskra z otwartym kątem – przyczyny
- Napięcie całej gałki ocznej utrzymuje tzw. ciecz wodnista wytwarzana stale w oku. Opuszcza ona gałkę oczną w miejscu zwanym kątem przesączania. Gdy są tam jakieś przeszkody ciecz wodnista nie ma ujścia i gromadzi się w oku, wzrasta ciśnienie wewnatrzgałkowe, a doprowadzając do ucisku na włókna nerwowe powoduje zanik nerwu wzrokowego.
- Nerw wzrokowy odżywiany jest specjalną siecią naczyń krwionośnych. Jeżeli naczynia te są uszkodzone lub wąskie (zależnie od zaburzeń lipidowych, niskiego ciśnienia ogólnego krwi, stresu) dochodzi do chronicznego niedokrwienia włókien nerwu wzrokowego. W konsekwencji – ich zaniku. W tej postaci jaskry nie zawsze dochodzi do podwyższenia ciśnienia wewnątrz gałkowego (często określa się tą postać choroby jako ” jaskra bez ciśnienia”).
- O jaskrze wtórnej mówimy wtedy, gdy w kącie przesączania pojawia się bardzo duża ilość barwnika ( jaskra barwnikowa), elementy złuszczonej torebki soczewki (PEX) lub zrosty powstałe w wyniku przebytych stanów zapalnych oka. Wszystkie te przyczyny powodują utrudnienie odpływu cieczy wodnistej z oka i wzrost cienienia w gałce ocznej.
- W jaskrze wrodzonej, dziecięcej i młodzieńczej kat przesączania nie jest prawidłowo rozwinięty, co uniemożliwia swobodne przechodzenie cieczy wodnistej na zewnątrz oka. W tej postaci jaskry ciśnienie w oku może być bardzo wysokie.
Jaskra z zamykającym się kątem – przyczyny
Specyficzna budowa przedniego odcinka oka może prowadzić do nagłego zamknięcia odpływu cieczy wodnistej przez gruba, wypukłą tęczówkę lub dużą, pęczniejąca soczewkę.
W niesprzyjających okolicznościach ( np. poszerzenie źrenicy, nagły stres) dojść może do nagłego zamknięcia kąta przesączania i gwałtownego wzrostu ciśnienia w oku ( ostry atak jaskry), który w bardzo krótkim czasie doprowadzić może do zaniku włókien nerwowych siatkówki i ślepoty.
W tej postaci jaskry interwencja okulistyczna musi być natychmiastowa.
Jaskra z otwartym kątem przesączania – czynniki ryzyka
- dziedziczność
- podwyższony poziom ciśnienia w oku
- krótkowzroczność
- cienkie rogówki
- wiek po 35 r.ż
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej(hipercholesterolemia i hiperlipidemia)
- niskie ciśnienie ogólne krwi lub zbyt intensywnie leczone nadciśnienie krwi
- objawy naczyniowo-skurczowe (zimne stopy i dłonie)
- stres
Jaskra z zamykającym się kątem przesączania – czynniki ryzyka
- dziedziczność
- rasa
- budowa oka
- nadwzroczność
- zaburzenia gospodarki tłuszczowej (hipercholesterolemia i hiperlipidemia)
- cukrzyca
Chory na jaskrę może doświadczać różnych objawów w zależności od stadium choroby. Na początkowym etapie może doświadczać męczliwości oczu, trudności z czytaniem oraz zmiany widzenia peryferyjnego. W późniejszym stadium choroby może wystąpić zanik pola widzenia, a nawet całkowita ślepota. W zaawansowanej jaskrze pacjent widzi „tunel” z centralnie dobrze widzianym obrazem, a obrazy po bokach są zniekształcone, albo brakuje ich w ogóle.
Choroby te mają różne podłoża, ale obydwie powodują pogorszenie ostrości wzroku i wymagają leczenia. Zaćmę można usunąć wykonując zabieg chirurgiczny. Jaskry nie da się usunąć z oka. Należy ją ciągle leczyć.
Tak, ponieważ jaskra powoduje stopniowe uszkodzenie nerwu wzrokowego które objawia się zawężeniem pola widzenia. W skrajnych przypadkach może przyczynić się nawet do całkowitej utraty wzroku.
Pierwotna przyczyna tej choroby nie jest znana. Istnieje większe prawdopodobieństwo, że jeżeli jaskra jest w rodzinie to można na nią zachorować. W przypadku większości chorych jaskra pojawia się w wieku starszym lub dojrzałym.