Pamiętaj! Badanie okulistyczne powinno być przeprowadzone w okresie poprzedzającym planowaną ciążę oraz w w drugim i trzecim trymestrze ciąży, co pozwali na jak najwcześniejsze wdrożenie odpowiedniego postępowania w przypadku chorób oczu.
- Każda kobieta, która spodziewa się dziecka, powinna pamiętać o minimum 3 wizytach u okulisty w trakcie trwania ciąży: pierwszej – w drugim trymestrze ciąży, drugiej – w połowie trzeciego trymestru ciąży, trzeciej – po porodzie.
- Kobiety w ciąży i z wadą wzroku – co trzy miesiące przez cały okres ciąży, albo nawet częściej – jeśli takie będzie wskazanie okulisty.
- Kobiety w ciąży, które stosują leki okulistyczne w terapii schorzeń okulistycznych powinny niezwłocznie umówić się na wizytę u okulisty w celu ew. zastąpienia dotychczas stosowanych leków tymi, które są bezpieczne dla płodu lub w celu zastosowania alternatywnej bezpiecznej terapii (np. laser SLT w jaskrze). Wskazanie to dotyczy także kobiet, które planują ciążę.
- Kobiety chore na cukrzycę będące w ciąży — raz w miesiącu przez cały okres ciąży i połogu
- Kobiety chore na cukrzycę planujące ciążę — przed zajściem w ciążę.
Badania zalecane w czasie ciąży
Kompleksowa opieka okulistyczna w Instytucie Oka nad Pacjentką w ciąży
Wszystkie badania są nieinwazyjne, bezbolesne i w 100% bezpieczne dla kobiet w ciąży!
Ciąża a oczy
Zmiany hormonalne, które następują w organizmie kobiety w okresie ciąży, mają wpływ na narząd wzroku.
Zmiany rogówkowe – zmiany grubości rogówki i jej krzywizny oraz zaburzenia wydzielania łez.
Rogówka zawiera 80% wody. Steroidowe hormony produkowane podczas ciąży i karmienia (progesteron i estrogeny), będące przyczyną zaburzeń elektrolitowych, prowadzą do zwiększonej retencji płynów, wzrostu uwodnienia tkanek i ich obrzęku. Wzrost grubości rogówki może nastąpić już w pierwszych tygodniach ciąży i w różnym stopniu utrzymywać się aż do zakończenia okresu karmienia.
W czasie ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze, u ok. 80% kobiet obserwuje się również spadek produkcji łez. Uważa się również, że dochodzi do zmian w strukturze filmu łzowego. Jest to związane ze spadkiem produkcji warstwy wodnej i wzrostem produkcji warstwy mucynowej.
Pod wpływem działania hormonów może dojść do zaburzenia wytwarzania łez i wystąpienia Zespołu Suchego Oka.
Jego objawy to m.in.:
- uczucie suchości/piasku w oczach lub pod powiekami
- pieczenie i ból
- zaczerwienienie oczu
- nadmierne łzawienie na dworze, zwłaszcza przy wietrze lub na zimnie
Istotne a nawet krytyczne znaczenie dla powierzchni oka podczas ciąży i karmienia mają również zmiany wynikające z dysfunkcji gruczołów Meiboma.
Zmiany w obrębie spojówek oraz obrzęk powiek.
Steroidowe hormony produkowane podczas ciąży i laktacji są przyczyną skurczu tętniczek przebiegających w spojówce, spadku przepływu krwi przez spojówki oraz wzrostu indeksu dojrzewania komórek nabłonka spojówki. Obrzęk powiek spowodowany retencją płynów może prowadzić do znacznego dyskomfortu, szczególnie jeśli towarzyszy mu dysfunkcja gruczołów Meiboma.
Soczewki kontaktowe a ciąża
W tym okresie soczewki kontaktowe powinny być, o ile to możliwe (z wyłączeniem typowych wskazań refrakcyjnych, takich jak różnowzroczność, wysokie wady wzroku i stożek rogówki), raczej uzupełnieniem korekcji okularowej – noszone elastycznie i w jak najkrótszym wymiarze czasowym – oczywiście tylko pod ścisłą kontrolą specjalisty.
Z powodu potencjalnego wysokiego ryzyka ciężkich powikłań infekcyjnych jednoznacznie zaleca się zdjęcie soczewek kontaktowych na czas porodu i połogu.
Schorzenia siatkówki
Ciąża może przyspieszyć rozwój chorób siatkówki takich jak: retinopatia cukrzycowa, retinopatia nadciśnieniowa, chorioidopatia, wysiękowe odwarstwienie siatkówki oraz wiele innych.
Indukowane choroby siatkówki i naczyniówki
Retinopatie nadciśnieniowe i chorioidopatie mogą zostać wywołane przez tzw. PIH (nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą), co może prowadzić do zespołu przedrzucawkowego lub rzucawki.
Zgłoś się niezwłocznie na ostry dyżur, jeśli wystąpią u ciebie następujące objawy:
- podwójne widzenie,
- zamazane widzenie,
- nadwrażliwość na światło,
- czasowa lub stała utrata widzenia,
- błyski lub plamy przed oczami
Wysiękowe odwarstwienie siatkówki
Surowicze odwarstwienie siatkówki może się pojawić obustronnie, mogą wystąpić żółto-białe depozyty oraz krwotoki w ciele szklistym. Jedynym leczeniem jest przeprowadzenie porodu zaraz po ustabilizowaniu się stanu pacjentki.
Retinopatia cukrzycowa
W badaniach prowadzonych we wczesnych stadiach ciąży u kobiet z cukrzycą stwierdza się, że u osób z retinopatią cukrzycową prostą nastąpiła progresja choroby u 55 %, a u osób z retinopatią proliferacyjną u 29 %. Stwierdzono również, że już występująca retinopatia w przebiegu cukrzycy typu 1 postępuje szybciej podczas ciąży, natomiast długoterminowe ryzyko wystąpienia wczesnej retinopatii nie zwiększyło się w tym okresie.
Najważniejsza jest maksymalizacja kontroli glikemii przed poczęciem, badanie w pierwszym trymestrze oraz dalsza obserwacja.
Wg specjalistów kobiety z łagodną do umiarkowanej retinopatii cukrzycowej prostej powinny być badane co 3-6 miesięcy, natomiast z ciężką retinopatią co 1-3 miesiące. Kontrola powinna być kontynuowana przez rok po porodzie.
Jeśli chodzi o diagnostykę retinopatii cukrzycowej specjaliści zalecają, aby w ramach możliwości zamiast inwazyjnych metod (angiografia fluoresceinowa), stosować nieinwazyjne badania, bez użycia kontastu – takie jak Angio-OCT oraz OCT.
Więcej o retinopatii cukrzycowej