Choroby siatkówki oka

Siatkówka oka jest przezroczystą, cienką błoną, która wyściela wnętrze gałki ocznej. Zlokalizowane są w niej pierwsze neurony drogi wzrokowej, z których sygnał wzrokowy poprzez nerw wzrokowy jest przekazywany dalej, do mózgu.

Centralną częścią siatkówki oka jest plamka żółta, która dzięki swojej specyficznej budowie stanowi miejsce najostrzejszego widzenia. To tutaj powstają barwne obrazy o największej rozdzielczości.

Siatkówka wykazuje bardzo wysoki metabolizm, co oznacza, że niezwykle ważne jest jej prawidłowe odżywianie. Siatkówka jest odżywiania z dwóch źródeł – tętnicy środkowej siatkówki i naczyniówki. Taki schemat odżywiania wiąże ściśle siatkówkę z naczyniówką (znajdującą się pod nią) i powoduje, że większość chorób nabytych obejmuje obie te tkanki jednocześnie. Określane są wtedy jako choroby kompleksu siatkówkowo- -naczyniówkowego.

Specyfika budowy siatkówki powoduje, że szczególnie dokuczliwe i szybko zauważane przez pacjenta są choroby części centralnej siatkówki . Podstawowym objawem jest nagłe lub stopniowe pogorszenie widzenia centralnego odczuwane jako zniekształcone widzenie obrazów z bliska lub z odległości.

Objawem wyprzedzającym ten stan może być pogorszenie jakości widzenia pod postacią słabszego widzenia barw, wysycenia kolorów, gorszego postrzegania kontrastu, jasności widzenia.

Ponieważ choroba centralnej części siatkówki dotyczy tylko jednego oka przy w pełni zdrowym drugim oku, objawy powyższe mogą pozostawać przez chorego długo niezauważone. Stąd niezwykle ważna jest prosta samokontrola widzenia polegająca na oglądaniu przedmiotów jednoocznie, przy zasłoniętym drugim oku.

TEST AMSLERA

Badanie siatkówki, które możesz przeprowadzić samodzielnie w domu

Najczęstszą przyczyną chorób siatkówki są procesy zwyrodnieniowe spowodowane wrodzoną lub nabytą wadą wzroku lub związane z chorobami ogólnoustrojowymi, np. z cukrzycą (cukrzycowy obrzęk plamki – DME), nadciśnieniem tętniczym (zakrzep żyły środkowej lub jej gałęzi – RVO) czy wiekiem (zwyrodnienie plamki związane z wiekiem – AMD). Kolejne przyczyny to zmiany pozapalne: błony nasiatkówkowe, otwory w plamce, trakcje szklistkowo-siatkówkowe.

Zmiany te występują najczęściej u osób po 50. roku życia, co jest związane z postępującymi z wiekiem procesami zwyrodnieniowymi ciała szklistego, siatkówki i naczyniówki, indukowanymi obecnością procesu miażdżycowego i zmianami w obrębie łożyska naczyniowego siatkówki i naczyniówki. Szczególnie niebezpieczne są zmiany zakrzepowe mogące doprowadzić do poważnego uszkodzenia funkcji siatkówki.

Choroba Stargardta (młodzieńcze zwyrodnienie plamki), należy do grupy tzw. dystrofii plamki i jest najczęstszym zwyrodnieniem plamki siatkówki u dzieci i młodzieży. Choroba ta występuje w populacji ogólnej z częstością około 1 na 10.000 osób. Choroba Stargardta polega na niepoddającym się leczeniu, stopniowym pogarszaniu się centralnej ostrości wzroku, niekiedy z zaburzeniami widzenia barwnego i światłowstrętem. W niektórych przypadkach zanik centralnego widzenia może nastąpić niezmiernie szybko, w czasie zaledwie kilku miesięcy.

Pierwsze objawy kliniczne Choroby Stargardta pojawiają się zazwyczaj u osób w wieku 7-19 lat. Szybko dochodzi do obniżenia i/lub utraty widzenia centralnego przy zachowanym widzeniu obwodowym.

Choroba Stargardta powodowana jest mutacjami genu ABCR . W 90% przypadków dziedziczenie jest autosomalne recesywne, co oznacza, że istnieje 25% ryzyka powtórzenia się choroby u rodzeństwa osoby chorej, zaś bardzo niskie ryzyko (poniżej 1%) wystąpienia choroby również u jej potomstwa..

Ponieważ w chorobie Stargardta dochodzi do uszkodzenia plamki chorzy mają znacznie ograniczone widzenie centralne (posiada ok. 10% widzenia). Za pomocą silnie powiększających szkieł, chory jest w stanie czytać. Orientacja w terenie nie zostaje silnie zaburzona, ponieważ choroba nie wpływa na widzenie peryferyjne.

Najczęstsze objawy choroby Stargardta to:

• zniekształcone i zamazane widzenie
• nieumiejętność patrzenia na obiekty przy niskim oświetleniu
• trudności w czytaniu i rozpoznawaniu twarzy
• utrata rozróżniania kolorów (na dalszych etapach rozwoju choroby)

Zakrzep żyły środkowej siatkówki (ang. central retinal vein occlusion, CRVO) to choroba, która polega na nagłym wystąpieniu zmian na dnie oka na skutek zamknięcia naczynia żylnego.

Wyróżnia się dwie postacie zakrzepu żyły środkowej siatkówki: niedokrwienną i bez niedokrwienia. W przypadku postaci bez niedokrwienia, pierwszymi objawami są zamglenie widzenia, a następnie pogorszenie wzroku. W przypadku postaci niedokrwiennej występuje nagłe pogorszenie wzroku.

Jedną z głównych przyczyn zakrzepu żyły środkowej lub jej gałęzi jest miażdżyca.

Czynniki ryzyka to m.in.:

• wiek – ponad 50% chorych ma ponad 65 lat;
• choroby ogólnoustrojowe:

• choroba nadciśnieniowa,
• hiperlipidemia,
• cukrzyca,
• otyłość
• palenie tytoniu;

a także czynniki miejscowe, m.in:

• jaskra
• nadwzroczność
• stany zapalne oka
• zagięcia i ucisk żył oka