Umów wizytę Portal pacjenta Zadzwoń 22 123 55 50
Link do social media Link do social media
Ostry dyżur okulistyczny
Schemat prezentujący odwarstwienie siatkówki

Odwarstwienie siatkówki jest poważnym schorzeniem oka, które polega na oddzieleniu się warstwy siatkówki od błony naczyniowej. Siatkówka jest częścią gałki ocznej odpowiedzialną za odbiór bodźców świetlnych i przekazywanie ich do mózgu, gdzie powstaje obraz. Jeśli siatkówka zostanie oderwana od naczyniówki, która dostarcza jej tlen i substancje odżywcze, może to prowadzić do zaburzeń lub utraty wzroku.

Czym jest odwarstwienie siatkówki i jak do tego dochodzi?

Odwarstwienie siatkówki może być spowodowane przez różne czynniki, takie jak urazy, choroby, zabiegi chirurgiczne, guzy czy wysięk zapalny. Najczęściej jednak dochodzi do niego w wyniku tzw. tylnego odłączenia ciała szklistego – substancji wypełniającej wnętrze gałki ocznej. Ciało szkliste jest połączone z siatkówką w niektórych miejscach i podczas jego odrywania może uszkodzić siatkówkę, tworząc w niej otwory lub przedarcia. Przez te uszkodzenia może przedostać się płyn z ciała szklistego pod siatkówkę i ją unosić, powodując jej odwarstwienie.

Jakie są główne przyczyny i czynniki ryzyka odwarstwienia siatkówki?

Niektóre osoby są bardziej narażone na odwarstwienie siatkówki niż inne. Do grupy ryzyka należą:

  • osoby z krótkowzrocznością, zwłaszcza wysoką,
  • osoby z cukrzycą lub innymi chorobami naczyń,
  • osoby z atopowym zapaleniem skóry lub innymi chorobami autoimmunologicznymi,
  • osoby z rodziną obciążoną odwarstwieniem siatkówki,
  • osoby po urazach lub operacjach oczu,
  • osoby starsze.

Jakie są objawy i jak rozpoznać odwarstwienie siatkówki?

Odwarstwienie siatkówki często przebiega bezobjawowo lub z niespecyficznymi objawami, które mogą być lekceważone. Do najczęstszych objawów należą:

  •  błyski światła w polu widzenia (fotopsje),
  • mroczki, kropki lub pajęczynki unoszące się przed oczami (mouches volantes),
  • ubytki w polu widzenia (skotomy),
  •  pogorszenie ostrości wzroku,
  • “zasłona przed okiem” ograniczająca widzenie.

Objawy te mogą występować stopniowo lub nagle i dotyczyć jednego lub obu oczu. Jeśli zauważysz jakiekolwiek z nich, niezwłocznie zgłoś się do lekarza okulisty.

Jakie są dostępne metody leczenia odwarstwienia siatkówki?

Odwarstwienie siatkówki wymaga szybkiego leczenia operacyjnego, które ma na celu przywrócenie prawidłowego położenia i funkcji siatkówki. Istnieje kilka metod operacyjnych, które dobierane są indywidualnie w zależności od przyczyny, stopnia i lokalizacji odwarstwienia. Do najczęściej stosowanych należą:

  • fotokoagulacja laserowa – polega na spawaniu siatkówki z naczyniówką za pomocą wiązki lasera; stosowana jest w przypadku małych otworów lub przedarć w siatkówce bez znacznego odwarstwienia,
  • kriopeksja – polega na zamrażaniu siatkówki i naczyniówki za pomocą specjalnej sondy; stosowana jest w przypadku niemożliwości zastosowania lasera lub w połączeniu z innymi metodami,
  • witrektomia – polega na usunięciu ciała szklistego i zastąpieniu go sztucznym płynem lub gazem; stosowana jest w przypadku rozległego odwarstwienia siatkówki, obecności krwi lub blizn w ciele szklistym lub innych powikłań,
  • plombowanie – polega na umieszczeniu na zewnątrz gałki ocznej silikonowej plomby, która uciska siatkówkę i naczyniówkę, zamykając otwory lub przedarcia; stosowana jest w przypadku odwarstwienia siatkówki na obwodzie oka,
  • pasmowanie – polega na owinięciu gałki ocznej silikonowym pasmem, które zmniejsza jej obwód i zmniejsza napięcie siatkówki; stosowana jest w przypadku rozległego odwarstwienia siatkówki obejmującego okolice plamki.

Jakie są potencjalne konsekwencje i powikłania, jeśli odwarstwienie siatkówki nie zostanie odpowiednio i szybko leczone?

Odwarstwienie siatkówki jest stanem zagrożenia wzroku i wymaga pilnej interwencji lekarskiej. Jeśli nie zostanie leczone, może prowadzić do:

  • trwałego uszkodzenia siatkówki i nerwu wzrokowego,
  • całkowitej utraty wzroku w dotkniętym oku,
  • wtórnego jaskry,
  • zapalenia wnętrza oka (endoftalmitis),
  • zaniku gałki ocznej (atrophia bulbi).

Jak można zapobiegać odwarstwieniu siatkówki?

Nie ma skutecznej metody zapobiegania odwarstwieniu siatkówki, ale można zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia poprzez:

  • regularne badania okulistyczne, zwłaszcza u osób z grupy ryzyka,
  • leczenie chorób towarzyszących, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze,
  • unikanie urazów oczu i głowy,
  • stosowanie się do zaleceń lekarza po operacjach oczu.

Rozwarstwienie siatkówki to cała grupa schorzeń których leczenie jest zależne od szeregu czynników. W niektórych przypadkach nie wykonuje się żadnego zabiegu. Niekiedy konieczy jest laser.

Jeżeli rozwarstwienie przejdzie w odwarstwienie siatkówki konieczna jest operacja w trybie pilnym.

W przypadku odwarstwienia siatkówki należy zrezygnować z uprawiania sportów wyczynowych i aktywności fizycznych związanych ze wstrząsami i urazami.

Operacja siatkówki (witrektomia) to zabieg, którego czas trwania wynosi od 30 minut do 2 godzin. Ostateczna długość zabiegu zależy od danego przypadku.

Al. Niepodległości 18, 02-653 Warszawa

22 123 55 50