Neuropatia n. II stanowi szerokie pojęcie obejmujące uszkodzenie nerwu wzrokowego, powodujące dysfukcję przewodzenia impulsu w obrębie drogi wzrokowej. Patofizjologicznie dochodzi do nieodwracalnej utraty komórek nerwowych nerwu II.
Objawy
Pacjent najczęściej zgłasza pogorszenie widzenia (o różnym nasileniu od minimalnego zamazania widzenia aż do pełnej utraty ostrości wzroku), zaburzenia widzenia barw (typowo w osi czerwono-zielonej), niekiedy dolegliwości bólowe przy ruchach gałek ocznych lub ograniczenie ich ruchomości. Choroba zwykle dotyka jednego oka (neuropatie obuoczne postępują niesymatrycznie), dlatego też pacjent może nie zdawać sobie sprawy z zaagrożenia.
W badaniu okulistycznym możemy obserwować bladość tarczy nerwu wzrokowego oraz zaburzoną reakcję źrenic na światło. W badaniach dodatkowych zwraca uwagę utrata części pola widzenia i zaburzenie przewodzenia w badaniach elektrofizjologicznych (VEP, PERG).
Przyczyny
Do najczęstszych przyczyn neuropatii n. II należą:
- zmiany niedokrwienne (czynniki ryzyka: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, choroba niedokrwienna serca, stany nadkrzepliwości)
- proces zapalny (najcześciej w przebiegu stwardnienia rozsianego)
- ucisk (kompresja n. II) (najczęściej guz)
- uraz
- naciek/infekcja (najczęściej w przebiegu sarkoidozy)
- niedobory pokarmowe (niedożywienie, niedobór witaminy B12)
- toksyczne uszkodzenie n. II (metanol, etanol, tytoń, glikol etylenowy, niektóre leki, np. etambutol, amiodaron)
- dziedzicznie uwarunkowane, np. dziedziczna neuropatia wzrokowa Lebera (LHON).
Leczenie
Wstępnym etapem leczenia powinno być usunięcie przyczyny neuropatii. Jest to możliwe tylko w wybranych przypadkach (uraz, ucisk). W niektórych sytuacjach pomocna wydaje się być steroidoterapia (dożylna lub doustna) jak np. w demielinizacyjnym lub naciekowych zapaleniu nerwu wzrokowego. Niestety dotąd nie dysponujemy celowanym leczeniem większości typów neuropatii. Obecnie prowadzone badanie kliniczne stanowią nadzieję np. dla pacjentów z LHON czy neuropatiami niedożywieniowymi.