Zakrzep żyły środkowej siatkówki (Zakrzep w oku)

Zakrzep żyły siatkówki, nazywany także zakrzepem żyły środkowej, czyli CRVO (ang. central retinal vein occlusion), polega na zamknięciu światła głównej żyły siatkówki (całego pnia naczyniowego). W konsekwencji żyła, która zapewnia odpływ krwi z siatkówki, zostaje zablokowana przez zakrzep. Prowadzi to do pogorszenia widzenia oraz silnego obrzęku siatkówki.

Zakrzep w oku – jakie są jego przyczyny?

Wystąpienie zakrzepu w oku może mieć różne przyczyny – zalicza się do najczęstszych schorzeń siatkówki pochodzenia naczyniowego. Niejednokrotnie wynika ze zmian miażdżycowych, które pojawiają się w środkowej tętnicy siatkówki. Wówczas dochodzi do ucisku na ścianę żył siatkówki oraz zaburzenia przepływu krwi. Tego rodzaju zamknięcie zakrzepowe światła żyły w oku obserwuje się m.in. w przypadku jaskry (ucisk żylny), obrzęku nerwu wzrokowego czy stanów zapalnych siatkówki.

Ponadto zakrzep żyły środkowej siatkówki może być spowodowany:

• nadciśnieniem tętniczym,
• wiekiem pacjenta (występuje zwłaszcza po 50. roku życia),
• cukrzycą,
• podwyższonym poziomem cholesterolu,
• otyłością,
• zaburzeniami układu krzepnięcia,
• miażdżycą,
• chorobami autoimmunologicznymi,
• paleniem tytoniu.

Na ryzyko wystąpienia zakrzepu mają również wpływ niektóre warunki występujące w oku, takie jak wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe czy stany zapalne naczyń.

Objawy zakrzepicy w oku

Głównym objawem zakrzepu w oku jest pojawiające się nagle pogorszenie widzenia. Skrzep

blokuje bowiem żyłę, a w konsekwencji prowadzi do niedotlenienia siatkówki i wylewów. Poza tym można też zaobserwować zaburzenia reakcji źrenicy na światło. Objaw ten zwykle świadczy o dużym niedokrwieniu siatkówki. W zdecydowanej większości (75%) zakrzepica w oku przebiega jednak bez niedokrwienia. Warto dodać, że towarzyszące jej dolegliwości są bezbolesne. W przypadku wystąpienia wymienionych objawów należy jak najszybciej zgłosić się do specjalisty.

Charakterystyka zakrzepu żyły środkowej

Zakrzep żyły środkowej wiąże się z powstawaniem w dnie oka poszerzonych naczyń żylnych oraz krwotoków (siatkówkowych) i obrzęków pojawiających się w całym obszarze siatkówki.

Zdarza się, że krwotok przenosi się też do komory ciała szklistego, a obrzęk obejmuje plamkę. W przypadku młodych osób zakrzep żyły środkowej jest podobny do zapalenia naczyń nerwu wzrokowego. Poważną konsekwencję zakrzepu stanowi jaskra neowaskularna, wynikająca ze znacznego niedokrwienia naczyń.

Wyróżnia się dwa rodzaje zakrzepu żyły środkowej:

• zakrzep niedokrwienny – dochodzi wtedy do powstania obrzęku plamki żółtej, ostrość wzroku znacząco się obniża (do widzenia ruchów ręki przed okiem), niepomyślne rokowania wiążą się z obrzękiem i jaskrą.
• zakrzep nie niedokrwienny – tzw. łagodna wersja zakrzepu.

Zakrzep w oku – diagnostyka

Głównym badaniem, od którego rozpoczyna się diagnostykę zakrzepicy w oku, jest angiografia fluoresceinowa. Pozwala ona określić zarówno miejsce wystąpienia zakrzepu, jak i obszary niedokrwienia siatkówki. Schorzenie może obejmować żyłę środkową siatkówki i żyły obwodowe. Lekarz często przeprowadza też stereoskopowe badanie oka, a także szereg podstawowych badań, w tym pomiar ciśnienia tętniczego krwi, OB, pełną morfologię krwi, sprawdzenie poziomu glikemii (ewentualną diagnostykę w kierunku cukrzycy), lipidogram, parametry oceniające funkcję nerek czy badanie elektrokardiograficzne (EKG).

Warto podkreślić, że istotne jest znalezienie powodu powstania zakrzepu – w tym celu należy skontaktować się z internistą i wykonać badania laboratoryjne. Pozwoli to uniknąć pojawienia się powikłań po zakończeniu procesu leczenia.

Sposoby leczenia zakrzepu w oku

Po zdiagnozowaniu zakrzepu w oku leczenie może się odbywać w kilku trybach. Jeżeli stadium zakrzepu zostanie określony jako wczesny, wówczas podaje się miejscowe leki ogólne, takie jak sterydy czy leki przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne. W sytuacji, gdy badania wykażą obecność zaawansowanych zmian i patologicznego unaczyniania, koniecznie staje się wykonanie fotokoagulacji laserowej siatkówki.

W trakcie zabiegu gałka oczna zostaje znieczulona, a na jej powierzchni lekarz umieszcza soczewkę, kierującą wiązkę światła lasera w kierunku dna oka. Dzięki temu możliwe staje się zniszczenie zmian chorobowych siatkówki. Jeżeli zakrzepica wiąże się z dużym obrzękiem, wówczas stosuje się dodatkowo wstrzyknięcia preparatów anty-VEGF.

Jeśli pomimo przeprowadzonych zabiegów krwotoki nie wchłaniają się do ciała szklistego, potrzebne będzie wykonanie operacji – witrektomii. Umożliwia ona usunięcie krwi z całego ciała szklistego.

Rokowania po przeprowadzeniu leczenia

Efekty leczenia zakrzepicy w dużej mierze są uzależnione od rozległości niedokrwienia. Ostre objawy znikają w przeciągu pół roku do roku, ale zakrzep w oku powoduje spadek ostrości widzenia. Według statystyk zaledwie 10% chorych wraca do wcześniejszej ostrości widzenia. W połowie przypadków obserwuje się ostrość wzroku 0,1 lub gorszą.

Po wykonaniu zabiegów pacjent powinien zgłaszać się na kontrolę okulistyczną co miesiąc, a następnie co 3 miesiące. U niektórych pacjentów po dwóch latach od zakończenia leczenia może się pojawić nawrót w postaci kolejnego zakrzepu, dlatego stały nadzór okulisty jest bardzo ważny.

Profilaktyka zakrzepu oka

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia zakrzepu żyły środkowej, trzeba przede wszystkim dbać o stan układu krążenia. Ryzyko powstania zakrzepu dotyka bowiem w znaczącej większości osoby mające problem z nadciśnieniem tętniczym. Warto również regularnie wykonywać badanie morfologii krwi oraz sprawdzać stan stężenia lipidów. Nie bez znaczenia dla profilaktyki chorób oczu jest też oczywiście prowadzenie zdrowego trybu życia, utrzymywanie prawidłowej masy ciała czy rezygnacja z nałogów, takich jak np. palenie tytoniu. W razie zauważenia jakichkolwiek niepokojących objawów, powinno się jak najszybciej zgłosić do specjalisty.