M
Liczbę chorych na AMD w Polsce określa się na około 1,2 mln, w tym 10-15% osób z postacią wysiękową.
Rocznie przybywa około 100 tys. nowych chorych na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem.
Wydłużenie średniego czasu życia skutkować będzie liczbą ok. 2 mln chorych w Polsce w 2020 roku.
AMD jest w krajach wysoko rozwiniętych główną przyczyną utraty wzroku u osób po 50 roku życia. W związku z wydłużaniem okresu życia, a tym samym tzw. starzenia się społeczeństw, liczba pacjentów chorych na AMD rośnie bardzo szybko.
Szacuje się, że AMD dotyka aż 30% osób po 70 roku życia.
AMD - zwyrodnienie plamki związane z wiekiem - to najczęstsza przyczyna zupełnej utraty wzroku u pacjentów po 60 roku życia.
AMD – zwyrodnienie plamki związane z wiekiem, występuje w dwóch postaciach: suchej (80–90% chorych) oraz wysiękowej (10–15% chorych).
W postaci suchej AMD pogorszenie ostrości widzenia następuje stopniowo, sukcesywnie doprowadzając do utraty widzenia centralnego. W tej postaci choroby obumierają komórki odpowiedzialne za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych oraz funkcjonowanie siatkówki oka.
W postaci wysiękowej AMD (tzw. postać mokra lub neowaskularna) znaczące pogorszenie widzenia może nastąpić gwałtownie, nawet w ciągu kilku dni.
Zwykle zmiany degeneracyjne obejmują najpierw jedno oko, co może pozostawać niezauważone przez chorego, ponieważ oko zdrowe funkcjonuje jeszcze właściwie.
Około 40% pacjentów, u których rozpoznano AMD, zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się również w drugim oku – w przeciągu 5 lat
Posłuchaj audycji radiowej poświęconej chorobie AMD – zwyrodnieniu plamki żółtej. Na pytania odpowiada prof. dr hab. med. Krystyna Czechowicz-Janicka z Instytutu Oka w Warszawie
„Naukowy zawrót głowy- cykl: medycyna bez tajemnic- radiowa Jedynka. Emisja 20.01.2016 r. Autor: red. Artur Wolski- komentator radiowej Jedynki.
AMD – zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (ang. Age-related Macular Degeneration, w skrócie AMD) jest przyczyną ciężkiego centralnego uszkodzenia wzroku. Przyczyna zwyrodnienia plamki nie jest w pełni wyjaśniona. Uważa się, że choroba powiązana jest ściśle z czynnikami genetycznymi i środowiskowymi.
WCZESNE AMD
Wczesne stadium zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) demonstruje niewielkie defekty widzenia centralnego, obserwowane w postaci niewielkiego ubytku widzenia centralnego.
Objawami AMD są pogorszenie widzenia, zauważalne zwłaszcza przy czytaniu, zniekształcone widzenie linii prostych, rozmycie krawędzi oglądanych przedmiotów, widzenie wyblakłych kolorów, mogą pojawić się zniekształcenia obrazu.
Ubytki te można zaobserwować samemu wykonując w domu test Amslera (kliknij, aby pobrać test Amslera).
czynniki ryzyka zwyrodnienia plamki (AMD)
Wśród najczęściej wymienianych czynników ryzyka rozwoju zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem są: wiek, płeć żeńska u osób powyżej 75 roku życia, rasa, jasny kolor tęczówki, uwarunkowania genetyczne, długotrwale narażenia wzroku na intensywne światło, nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, wysoki poziom cholesterolu, wysoki indeks masy ciała (BMI), palenie tytoniu, niedobór przeciwutleniaczy
Najważniejszymi czynnikami ryzyka rozwoju AMD są:
wiek – jest najważniejszym czynnikiem ryzyka AMD.
płeć – ryzyko rozwoju AMD jest większe u kobiet niż u mężczyzn
rasa – choroba częściej dotyczy osób rasy białej
uwarunkowania genetyczne – wykazano, iż u krewnych osoby chorującej na AMD jest ono 20-krotnie większe w porównaniu do całej populacji
palenie papierosów – zwiększa ryzyko rozwoju AMD aż sześciokrotnie
choroby serca i układu krążenia – mogą powodować zaburzenia przepływu krwi w tkankach oka i sprzyjać rozwojowi AMD
otyłość – u osób z nadwagą swierdzono obniżoną zawartość w plamce substancji, które wymiatają wolne rodniki tlenowe
nadmierna ekspozycja na słońce – szczególnie wysokoenergetyczne promieniowanie niebieskie ma uszkadzający wpływ na komórki nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE), który odgrywają kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu fotoreceptorów siatkówki
dieta – niedostateczna podaż antyoksydantów, nadmierne spożywanie alkoholu, pokarmów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol
Zwyrodnienie plamki - jak zapobiegać chorobie?
Suplementowanie diety przeciwutleniaczami – wit. C i E.
Liczne badania wskazują, że regularna suplementacja diety wysokimi dawkami multiwitamin i antyoksydantów może mniejsza ryzyko progresji ARM u pacjentów z czynnikami ryzyka rozwoju choroby. Należą do nich witamina C (500 mg/dziennie) oraz witamina E (200-400 mg/dziennie).
Stosowanie diety bogatej w luteinę.
Luteina chroni przed promieniowaniem ultrafioletowym, które niszczy fotoreceptory, a tym samym wzrok, pochłaniając szkodliwe promienie UV. Ponieważ ludzki organizm nie jest jednak w stanie sam wyprodukować luteiny należy ją dostarczać wraz z pożywieniem w ilości 6 mg luteiny dziennie. Naturalnym źródłem luteiny są rośliny zielone: szpinak, jarmuż, brokuł. (Ponieważ luteina rozpuszcza się w tłuszczu, dlatego spożywając pokarmy bogate w luteinę, dla jej lepszej przyswajalności przez organizm należy dodawać kilka kropli oleju.
AMD - formy choroby
a/ nieneowaskularna (sucha)
Postać sucha jest łagodniejszym typem AMD i cechuje się powolnym postępem choroby. Pogorszenie ostrości wzroku następuje u chorego stopniowo, w ciągu miesięcy lub lat.
Sucha postać AMD charakteryzuje się występowaniem druz (złogi produktów przemiany materii siatkówki ) i tzw. zanikiem geograficznym.
Druzy pojawiające się w okolicy plamkowej, zwłaszcza jeśli występują bardzo licznie i zlewają się ze sobą powodują gorsze widzenie przy słabym oświetleniu, wrażenie krzywienia liter lub ich pogrubiania w trakcie czytania.
Zanik geograficzny, to wyraźnie odgraniczony, okrągły lub owalny obszar siatkówki w plamce, który powstaje w wyniku zmian zanikowych w warstwie nabłonka barwnikowego siatkówki, fotoreceptorów i naczyń włosowatych naczyniówki oka. Zmiany zanikowe powodują powolny spadek ostrości wzroku. Pacjent skarży się na trudności w czytaniu, ma wyraźnie gorsze widzenie przy słabym oświetleniu, utrudnione zachowanie ostrości i problemy z przeczytaniem rzędu liter w tekście.
Tak widzi chory na wczesną (suchą) postać AMD
b/ neowaskularna (wysiękowa, mokra)
Postać mokra ma zazwyczaj ciężki przebieg, a znaczna utrata widzenia może nastąpić nawet w ciągu kilku dni.
Z początku chory zauważa podczas czytania, że litery „falują”, z czasem jednak w centralnym polu widzenia pojawia się nagle duża szara lub czarna plama, która uniemożliwia czytanie i widzenie z bliskiej odległości.
Wrażenie falowania liter wywołane jest uniesieniem siatkówki, pod którą utworzyły się nowe, patologiczne naczynia krwionośne. Ich pojawienie się prawdopodobnie związane jest z genetycznie zwiększoną aktywnością czynnika VEGF (vascular endothelial growth factor).
Nowoutworzone naczynia krwionośne mają cienkie ścianki, przez które przedostaje się surowica krwi. Gdy ścianki naczynia pękną – krew rozlewa się pod siatkówką – dając u chorego objaw szarej lub czarnej plamy w centralnym polu widzenia.
Tak widzi chory na wysiękową (mokrą) postać AMD
Rozpoznanie postaci wysiękowej AMD powinno skutkować natychmiastowym wdrożeniem leczenia, bowiem wysiękowe AMD może w ciągu kilku miesięcy doprowadzić do nieodwracalnej utraty widzenia
Laser 2RT - pierwsza skuteczna i bezpieczna terapia wczesnego AMD
odnowienie siatkówki oka
Nieleczona wczesna postać AMD prowadzi do groźnej w skutkach zaawansowanej postaci AMD (postać wysiękowa), której leczenie (wstrzyknięcia dogałkowe preparatów anty-VEGF) może proces zatrzymać, ale już nie odwrócić!
Zastosowanie nowej, rewolucyjnej terapii laserem 2RT jeszcze w stadium wczesnego AMD - gdy nie ma tragicznej utraty widzenia - daje szansę na utrzymanie dobrego widzenia do końca życia chorego.