Dystrofie rogówki to grupa chorób polegających na uwarunkowanej genetycznie nieprawidłowej budowie poszczególnych warstw rogówki. Zmiany mają charakter wrodzony. Ze względu na to, że procesy uszkadzające rogówkę mogą postępować w różnym tempie czas wystąpienia pierwszych objawów również może być bardzo różny. Istnieje kilkadziesiąt rodzajów dystrofii rogówki. Najczęstsze to dystrofia Fuchsa oraz dystrofia Cogana.
Objawy dystrofii rogówki
Objawy zależą od rodzaju dystrofii oraz stadium zaawansowania i mogą pojawiać się w różnym wieku. Najczęściej jest to pogorszenie widzenia niemożliwe do skorygowania okularami czy soczewkami kontaktowymi, światłowstręt, uczucie ciała obcego.
Dystrofie rogówki, a więc objawy z nimi związane, z definicji dotyczy obojga oczu. Początek może jednak nie być jednoczasowy a stadium zaawansowania zmian może się różnić pomiędzy oczami.
U pacjentów z dystrofią Fuchsa, we wczesnych stadiach choroby, typowe jest pogorszenie widzenia rano i stopniowa jego poprawa. W przypadku dystrofii miąższu rogówki nie obserwuje się zmienności zamglenia widzenia w ciągu doby.
Dla dystrofii Cogana typowy jest samoistny ból oka nie związany z urazem często pojawiający się po przebudzeniu. Jego przyczyną są samoistnie powstające erozje nabłonka rogówki. Są one spowodowane nieprawidłową budową błony podstawnej nabłonka co jest istotą choroby.
Część dystrofii ma przebieg bezobjawowy i ich rozpoznanie stawiane jest ”przypadkowo” podczas przesiewowego badania okulistycznego.
Zapobieganie
Dystrofie rogówki są uwarunkowane genetycznie dlatego nie można zapobiec ich wystąpieniu. Jednak odpowiednie postępowanie terapeutyczny pozwala na zmniejszenie dolegliwości i poprawienie komfortu funkcjonowania.
Diagnostyka
Podstawą do postawienia diagnozy jest zawsze wywiad z pacjentem oraz badanie okulistyczne z użyciem lampy szczelinowej (biomikroskopia). Współczesna medycyna dysponuje również licznymi badaniami dodatkowymi. W kontekście dystrofii rogówek należy zwrócić uwagę na badania genetyczne, mikroskopię konfokalną rogówki oraz badanie AS SOCT (Spektralna optyczna kocherentna tomografia przedniego odcinka) Casia2.
Właściwa diagnoza jest bardzo ważna nie tylko ze względu na konieczność włączenia odpowiedniego leczenia. Obecność zmian dystroficznych w rogówce wpływa na prawidłowe funkcjonowanie rogówki w tym również gojenie. Nawet w przypadku bezobjawowego przebiegu dystrofii jest to informacja niezwykle istotna dla chirurga-okulisty zarówno przed zabiegami refrakcyjnymi jak i np. operacją zaćmy. W niektórych przypadkach konieczna jest bowiem zmiana kwalifikacji do określonego rodzaju zabiegu.
Leczenie
Ze względu na genetyczny charakter choroby nie jest możliwe usunięcie jej przyczyny. Leczenie ma za zadanie zmniejszenie lub wyeliminowanie objawów dystrofii.
Uzyskujemy to przez zastosowanie odpowiednich leków (np. hiperosmotycznych kropi/maści do oczu w przypadku dystrofii Fuchsa redukujących nasilenie obrzęku rogówki) lub opatrunkowych soczewek kontaktowych (np. w przypadku dystrofii Cogana by ochronić niestabilny nabłonek i umożliwić prawidłowe gojenie). Ze względu na nawracający charakter dolegliwości istotne są regularne kontrole okulistyczne.
W zaawansowanych stadiach, gdy dochodzi do trwałej utraty przezierności rogówki, konieczne bywa wykonanie przeszczepu rogówki (warstwowego lub drążącego) w celu usunięcia uszkodzonej tkanki. Niestety w niektórych przypadkach dystrofii może dojść do nawrotu choroby w przeszczepionej rogówce.