Diagnostyka w cukrzycy

Wskazania do wykonywania badań okulistycznych u chorych na cukrzycę. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Pierwsze badanie okulistyczne:

A/ w cukrzycy typu 1

• należy je przeprowadzić w ciągu pierwszych 5 lat od momentu zachorowania lub, jeśli istnieje możliwość, już w momencie zdiagnozowania cukrzycy;
• u dzieci, które zachorowały na cukrzycę w okresie pokwitania, powinno być wykonane krótko po rozpoznaniu;

B/ w cukrzycy typu 2

— musi być wykonane w momencie rozpoznania choroby lub krótko po jej zdiagnozowaniu.

Okulistyczne badania kontrolne i ewentualne leczenie:

— wskazane ze względu na początkowo bezobjawowy charakter retinopatii;

— częstość zależy od stopnia zaawansowania retinopatii cukrzycowej:

• bez retinopatii — badanie kontrolne wykonywać raz w roku,
• początkowa retinopatia nieproliferacyjna — co 6 miesięcy,
• retinopatia nieproliferacyjna bardziej zaawansowana — co 3 miesiące,
• retinopatia przedproliferacyjna — zabieg laserowy w trybie pilnym,
retinopatia proliferacyjna — zabieg laserowy w trybie pilnym lub rozważenie innych operacji okulistycznych (np. witrektomii),
• cukrzycowy obrzęk plamki — w postaci pozadołkowej zabieg laserowy w trybie pilnym, w przypadku postaci z zajęciem dołka wskazane jest zastosowanie iniekcji doszklistkowych preparatami przeciwciał anty-VEGF, które mogą być uzupełnione zabiegiem laserowym,
• po zabiegach laserowych siatkówki — badanie kontrolne miesiąc po zabiegu,
• po zabiegu witrektomii — termin badania wyznacza się indywidualnie, zależnie od stanu dna oka,
• u kobiet chorych na cukrzycę będących w ciąży — raz w miesiącu przez cały okres ciąży i połogu,
• u kobiet planujących ciążę — przed zajściem w ciążę i wówczas, w razie potrzeby, wykonuje się zabiegi laserowe siatkówki,
• u osób z niewyrównaną cukrzycą i nadciśnieniem tętniczym lub proteinurią — co 3–4 miesiące, niezależnie od stopnia zaawansowania zmian w dnie oka.

Pilne wskazania do wykonania badania okulistycznego: — ryzyko utraty wzroku!:

• obecność retinopatii proliferacyjnej,
• obecność zaawansowanych powikłań ocznych (nowotworzenie naczyń w tęczówce, wylew do ciała szklistego, świeże odwarstwienie siatkówki);
obecność zmian potencjalnie zagrażających utratą wzroku:
• retinopatia nieproliferacyjna z nagromadzeniem dużych „twardych wysięków” w obszarach skroniowych siatkówki,
• retinopatia nieproliferacyjna z cukrzycowym obrzękiem plamki,
• retinopatia przedproliferacyjna,
• inne nieprawidłowości obecne w dnie oka, trudne do interpretacji lub niewyjaśnione pogorszenie ostrości wzroku,
• ciąża, zwłaszcza nieplanowana

Szczegółowa diagnostyka retinopatii cukrzycowej obejmuje m.in.:

• angiografię fluoresceinową
• laserową oftalmoskopię skaningową
• tomografię optyczną
• analizę grubości siatkówki

Angiografia fluoresceinowa jest szalenie istotnym badaniem diagnostycznym w retinopatii cukrzycowej. Dzięki uzyskiwanym niezwykle precyzyjnym obrazom siatkówki można zdiagnozować miejsca nieprawidłowości naczyniowej, obrzęku siatkówki, jej niedokrwienia oraz miejsca neowaskularyzacji.

Instytut Oka dysponuje także najnowszej generacji aparatem do cyfrowej angiografii oka – angio-OCT . Jest to badanie bez użycia kontrastu, nieinwazyjne i zalecane jest w diagnostyce zmian cukrzycowych oka u kobiet w ciąży oraz u dzieci.

Optyczna tomografia koherentna OCT siatkówki stała się ważnym narzędziem w diagnostyce cukrzycowego obrzęku plamki DME, umożliwiając szczegółową ocenę morfologii siatkówki. Postępy w technologii OCT zapewniły nowatorski wgląd w zmiany, które pojawiają się w siatkówce po leczeniu laserowym. Posiadamy wyspecjalizowany tomograf do obrazowania diagnostycznego i analizy zmian wewnątrz siatkówkowych . Pozwala on z niespotykaną wcześniej dokładnością ocenić delikatny obrzęk plamki (makulopatia).

Podstawowe badania okulistyczne w cukrzycowej chorobie oczu:

• kompleksowe badanie okulistyczne wraz z oceną przedniego i tylnego odcinka oka w lampie szczelinowej
• badanie dna oka
• fotografia barwna dna oka
• komputerowe badanie refrakcji (autorefraktometria)
• tonometria bezkontaktowa (pomiar ciśnienia w oku)
• pachymetria rogówki
• keratometria

Pamiętaj! Jeśli stwierdzono u Ciebie cukrzycę, ale nie stwierdzono jeszcze cech retinopatii – badania kontrolne powinieneś wykonywać przynajmniej raz w roku.