Jęczmień w oku i na powiece – opis dolegliwości, przyczyny, objawy i skuteczne sposoby leczenia

Jęczmień na oku to bolesne i nieestetyczne zakażenie bakteryjne, które może dotyczyć gruczołów łojowych lub tarczkowych znajdujących się na powiece. Wyróżniamy dwa rodzaje jęczmienia: zewnętrzny i wewnętrzny, w zależności od lokalizacji zmiany. W tym artykule postaramy się wyjaśnić, co to jest jęczmień, jakie są jego przyczyny, objawy i sposoby leczenia oraz zapobiegania.

Co to jest jęczmień i jakie są jego przyczyny powstawania?

Jęczmień (łac. hordeolum) to ropny stan zapalny gruczołów powieki, który ma postać czerwonej, nabrzmiałej i bolesnej krosty. Przypomina on ziarnko jęczmienia, stąd jego nazwa.

Jęczmień jest spowodowany przez bakterie, najczęściej gronkowce złociste, które dostają się do mieszka włosowego rzęs lub do gruczołów łojowych Zeissa lub tarczkowych Meiboma. Bakterie mogą przenikać do błony śluzowej oka przez zatarcie powieki brudnymi dłońmi, nieodpowiednie kosmetyki do demakijażu lub niestaranne ich zmywanie, noszenie soczewek kontaktowych lub przebywanie w oparach dymu papierosowego lub środków chemicznych.

Czynniki ryzyka wystąpienia jęczmienia to także obniżona odporność organizmu na skutek przebytych chorób lub stresu, cukrzyca, łojotokowe zapalenie skóry, trądzik różowaty, alergie oczne lub źle skorygowana wada wzroku.

Jakie są najczęstsze objawy jęczmienia w oku i na powiece?

Jęczmień na oku objawia się następującymi dolegliwościami:

• ból oka i powieki, nasilający się przy dotyku lub mruganiu
• zaczerwienienie i obrzęk powieki
• świąd i pieczenie oka
• łzawienie oka
• uczucie dyskomfortu lub obecności ciała obcego w oku
• tworzenie się ropnej główki na powiece (po kilku dniach)
• czasem gorączka i powiększenie węzłów chłonnych

Objawy te mogą dotyczyć jednego lub obu oczu oraz jednej lub kilku krost na powiece. Jęczmień zewnętrzny jest widoczny na zewnętrznej stronie powieki przy linii rzęs, natomiast jęczmień wewnętrzny jest ukryty pod powieką i wymaga jej uniesienia do zobaczenia zmiany.

Jakie są skuteczne domowe sposoby na walkę z jęczmieniem?

Jęczmień na oku zazwyczaj ustępuje samoistnie po kilku dniach lub tygodniach. Nie należy go jednak lekceważyć ani samodzielnie przebijać lub wyciskać, ponieważ może to doprowadzić do rozprzestrzenienia się zakażenia lub powstania blizn. Aby przyspieszyć gojenie się jęczmienia i złagodzić objawy, można stosować następujące domowe sposoby:

• ciepłe okłady – polegają na przykładaniu do chorego oka wilgotnej gaziki nasączonej ciepłą wodą lub wywarem z rumianku przez 10-15 minut kilka razy dziennie. Ciepło pomaga rozluźnić zatkane ujścia gruczołów i ułatwić odpływ ropy.
• maści antybakteryjne – dostępne bez recepty w aptece, np. tetracyklinowa, erytromycynowa lub gentamycynowa. Należy je nakładać na powiekę cienką warstwą 2-3 razy dziennie po uprzednim umyciu rąk i oczu.
• krople do oczu – zawierające antybiotyk lub kortykosteroid, np. tobramycyna, neomycyna, deksametazon. Należy je stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty, po uprzednim umyciu rąk i oczu.
• preparaty ziołowe – mające działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, np. aloes, nagietek, miód, propolis. Można je stosować w postaci okładów, kropli lub maści na powiekę.

Jakie są dostępne medyczne metody leczenia jęczmienia?

W większości przypadków jęczmień na oku nie wymaga specjalistycznego leczenia i ustępuje po zastosowaniu domowych sposobów. Jednakże w niektórych sytuacjach konieczna może być interwencja lekarza okulisty, np. gdy:

1. jęczmień nie znika po 2 tygodniach
2. jęczmień nawraca lub występuje mnogo
3. jęczmień powoduje duży obrzęk powieki lub całej twarzy
4. jęczmieniowi towarzyszy gorączka lub ogólne złe samopoczucie
5. jęczmień przechodzi w gradówkę

W takich przypadkach lekarz może zastosować następujące metody leczenia:

• antybiotykoterapia doustna – podawana w postaci tabletek lub syropu przez 7-10 dni w celu zwalczania zakażenia bakteryjnego
• drenaż chirurgiczny – polegający na nacięciu ropnego guzka i usunięciu jego zawartości pod znieczuleniem miejscowym. Zabieg jest wykonywany ambulatoryjnie i trwa kilka minut.
• krioterapia – polegająca na zamrażaniu zmiany za pomocą ciekłego azotu w celu zniszczenia bakterii i zmniejszenia stanu zapalnego

Czy istnieją jakieś naturalne środki, które mogą pomóc w leczeniu jęczmienia?

Oprócz domowych sposobów i medycznych metod leczenia jęczmienia, można także skorzystać z naturalnych środków, które mogą wspomóc proces gojenia się i zapobiegania nawrotom. Niektóre z nich to:

• witamina A – poprawia stan skóry i błon śluzowych oraz wzmacnia odporność organizmu. Można ją znaleźć w produktach takich jak marchew, dynia, morele, jajka czy masło.
• witamina C – ma działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne oraz wspomaga syntezę kolagenu niezbędnego do regeneracji tkanek. Można ją znaleźć w produktach takich jak cytrusy, kiwi, papryka, brokuły czy czarna porzeczka.
• cynk – bierze udział w procesach odpornościowych i gojenia się ran oraz hamuje namnażanie się bakterii. Można go znaleźć w produktach takich jak mięso, ryby, owoce morza, nasiona dyni czy orzechy.
• probiotyki – poprawiają florę bakteryjną jelit i chronią przed infekcjami. Można je znaleźć w produktach takich jak jogurt naturalny, kefir, kiszone warzywa czy suplementy diety.

Jak można zapobiegać powstawaniu jęczmienia w oku i na powiece?

Jęczmień to bolesne i nieestetyczne zapalenie gruczołu łojowego lub włosa na powiece lub w oku. Najczęstszą przyczyną jęczmienia jest zakażenie bakteryjne, które może być wywołane przez niedostateczną higienę, osłabienie odporności, alergie lub inne czynniki. Aby zapobiec powstawaniu jęczmienia, należy przestrzegać kilku prostych zasad:

• Codziennie myć twarz i oczy ciepłą wodą z delikatnym mydłem lub szamponem dla dzieci. Unikać używania kosmetyków do oczu, jeśli są one przeterminowane lub zanieczyszczone.
• Nie dotykać oczu brudnymi rękami lub przedmiotami. Nie przecierać oczu ręcznikiem, chusteczką lub ubraniem. Nie dzielić się z innymi akcesoriami do oczu, takimi jak okulary, soczewki kontaktowe, krople czy mascary.
• Wzmocnić odporność organizmu poprzez zdrowe odżywianie, regularny sen, unikanie stresu i palenia tytoniu. Spożywać produkty bogate w witaminę A, C i E, które wspomagają zdrowie oczu i skóry.
• W przypadku wystąpienia pierwszych objawów jęczmienia, takich jak zaczerwienienie, obrzęk, ból lub ropna wydzielina, niezwłocznie skonsultować się z lekarzem okulistą. Nie próbować samodzielnie wyciskać lub przebijać jęczmienia, ponieważ może to pogorszyć stan zapalny i spowodować powikłania.

Jako specjalista okulistyki w Instytucie Oka, zachęcam do regularnych badań wzroku i dbania o higienę oczu. Zapraszam do kontaktu z naszą kliniką okulistyczną, jeśli masz jakiekolwiek pytania lub problemy związane z jęczmieniem lub innymi chorobami oczu.